1 ei is geen ei, 2 ei half ei, 3 ei is een paasei!
Waarom je niet altijd hoeft te reageren of in actie hoeft te komen. En weten wanneer je dit wel kan doen.
Samen met twee andere facilitatoren zit ik in de binnencirkel van een UX Fishbowl. (User Experience Fishbowl)
In deze werkvorm voeren mensen in de binnencirkel een gesprek terwijl om hen heen alle andere deelnemers zitten. In stilte luistert de buitencirkel mee. Na 10-20 minuten krijgen de mensen in de buitencirkel de gelegenheid om vragen te bedenken en die in te dienen voor het tweede gedeelte van het gesprek.
In het tweede gedeelte praten we verder in de binnencirkel over lessen die we geleerd hebben uit het faciliteren met Liberating Structures. Vlak voor het einde van deze gespreksronde komt er een vraag uit de buitencirkel die iets los maakt:
Hoe ga je om met weerstand in groepen?
Het is een vraag die ik vaker krijg. Toch antwoord ik niet gelijk. Ik laat de andere twee deelnemers eerst hun antwoorden delen. En terwijl ik luister moet ik aan een versje denken dat we vroeger op school leerden:
1 ei is geen
2 ei , half ei
3 ei is een paasei!
Als ik het woord krijg flap ik dit versje er spontaan uit. Terwijl ik het deel voelt het voor mij volkomen ‘logisch’.
Dit gaat over weerstand.
Dit gaat over een van mijn motto’s in groepswerk.
Dit gaat zelfs over hoe ik met het leven omga.
Hoe werkt dit versje?
Hoe helpt het? Met faciliteren? En met leven?👇🏽
1️⃣ We maken voortdurend situaties mee. Wanneer je iets voor het eerst meemaakt is er in feit nog niks aan de hand. Bij een eenmalige situatie hoef je nog niet te reageren. Het is een incident.
Dit werkt ook voor gedachten die voorbij komen in je hoofd. Is het een gedachte, dan hoef je er niks mee te doen. Sterker nog; beter van niet. Aanschouw de gedachte en laat de gedachte weer voorbij vliegen.
Op deze manier aanschouw je ook de situatie die zich voordoet.
2️⃣ Als op een later moment dezelfde situatie zich nogmaals voordoet (of een variant ervan), dan kun je al wat alerter worden. Wie weet heb je een patroon te pakken. Maar je bent er nog niet. Dit is nog maar een half ei. Twee keer kan ook heel goed toeval zijn.
Reageert iemand boos? En later nog eens? Of later is er iemand anders die ook zijn boosheid uit. Dan kun je al alerter zijn op het thema boosheid.
En dan komt het paasei…
3️⃣ Als nog een derde keer dezelfde situatie (of gedachte) voorkomt dan weet je dat je hoogstwaarschijnlijk een patroon te pakken hebt.
Hold your horses! Ga nu niet gelijk vol erin of reageren op de weerstand. Zelfs dit patroon hoeft nog geen waarheid te zijn. Weet dat je in ieder geval vanaf dit moment de keuze hebt om iets te doen.
Als het je lukt om uit het automatische patroon van actie-reactie te stappen en rustig te aanschouwen wat er gebeurt. Zul je zien dat situaties heel vaak vee simpeler zijn dan gedacht. Dan blijkt weerstand helemaal geen weerstand te zijn. Dan blijken problemen zich vaak vanzelf op te lossen. En voor de gevallen waarin wel actie van jou nodig is, kun je nu veel rustiger reageren.
We zijn veel te veel gewend om te handelen op individuele events. In de politiek zijn we daar ook goed in. Er is iets gebeurt en gelijk wordt er op gereageerd van alle kanten. De actie-reactie van situatie-mening geven (veroordelen) wordt binnen no-time geactiveerd.
Binnen organisaties herken je dit principe ook aan reacties als ‘die moet er ook nog wat van vinden’, of ‘ik moet het eerst even tegen … aanhouden’.
Maar goed, terug naar die UX Fishbowl.
Ik deel mijn versje en leg kort uit wat ik er mee bedoel.
Ik vertel ook dat ik eerder het motto aanhield dat 1 voorbeeld maar 1 voorbeeld is, 2 dezelfde voorbeelden toeval kunnen zijn en dat 3 dezelfde voorbeelden een patroon kunnen zijn.
En ik vertel dat ik niet weet waar dit versje over paaseieren opeens vandaan kwam (misschien omdat het bijna pasen was op het moment dat deze situatie zich voordeed?).
De gespreksleider sluit de UX Fishbowl af. Ik bedank de andere deelnemers en ik draai me om. En daar staat ineens achter mijn kruk een schaaltje paaseieren. Iemand had in de tussenronde de eitjes daar neergezet. Alsof de paaseitjes in mijn rug het versje hadden opgeroepen.
Was hier iets bovennatuurlijks gebeurt?
Of was het maar een incident, of toeval?
Ontketen innovatie en samenwerking
Liberating Structures zijn een verzameling van microstructuren (werkvormen) die het mogelijk maken iedereen binnen groepen te betrekken en activeren. Van introverten tot extraverten en van leiders tot volgers, ongeacht de grootte van de groep.
Bekijk en download alle (33+) Liberating Structures inclusief duidelijke uitleg met visuals. Ervaar zelf hoe simpel en snel deze revolutionaire oplossing voor samenwerking in groepen werkt.
