Leidende Principes: Hoe de Natuur Ons Leert Systemen te Begrijpen
Wegkijken of Echt Zien? Hoe de Randen van Ons Systeem de Kern Raken
Over dakloosheid, systeemdenken én de noodzaak om voorbij onze bubbel te kijken
De afgelopen tien dagen reisde ik vanuit Zweden door Nederland en België voor Liberating Structures-workshops. Wat me het meest raakte, gebeurde niet tijdens de sessies, maar ertussenin.
Op Stockholm Centraal at ik een stokbroodje pindakaas. Tegenover me lag een man te slapen, omringd door een berg spullen. Veertig minuten lang deed hij zijn ogen niet open. Niemand keek naar hem om. Blikken werden afgewend.
In Hamburg vroeg een man met zwartgeschaafde handen me om geld. Muzikant, gestrand. Ik had geen cash, maar kocht broodjes voor hem en zijn bandleden. In Amsterdam zag ik hoe de stad haar ‘probleem’ opruimt: hekken rond de plekken waar daklozen sliepen. In Antwerpen vroeg een Oekraïense vrouw om geld voor luiers, die ik voor haar kocht. Even later een Kosovaarse vluchteling met zijn gezin, net drie uur in de stad. Hij vertelde me dat ik de eerste was die stopte en luisterde.
Ik deel dit niet om mezelf op de borst te kloppen. Ik deel dit omdat het me opvalt hoe er steeds meer dak- en thuislozen op straat te zien zijn. En vooral hoe we daar op reageren.
Hebben steeds meer mensen het minder goed? De randen van onze samenleving lijken ruwer te worden. En wat me het meeste pijn doet? Hoeveel mensen wegkijken.
Waarom kijken we weg?
Vanuit systeemdenken en permacultuur weten we: de randen van een systeem zijn de plekken waar nieuwe verbindingen ontstaan. Waar bubbels elkaar raken. We kunnen doen alsof die randen er niet zijn, maar vroeg of laat komen ze jouw wereld binnen. Lopen systemen in elkaar over.
Cognitieve dissonantie – het ongemakkelijke gevoel wanneer onze gedachten en keuzes niet stroken met ons zelfbeeld – speelt hier een grote rol. We willen onszelf zien als goede mensen. Maar hoe kan dat als we dagelijks mensen in nood passeren zonder te helpen? Het wegkijken is een beschermmechanisme. Want als we ze echt zien, moeten we misschien ook handelen.
Maar wat als we die confrontatie wél aangaan? Wat als we niet meer wegkijken?
Hoe kun je anders kijken?
We kunnen niet alles oplossen. Maar we kunnen wél beginnen met kijken.
- Zoek de randen op. Buiten je comfortzone ligt het onbekende. Op de rand van je comfortzone kun je al mensen ontmoeten die anders zijn dan jij.
- Kijk en zie. Maak oogcontact. Merk je oordelen op. Vies? Eng? Kijk verder.
- Betrek ze in jouw systeem. Door iemand te negeren, verdwijnt die niet. Erken, luister, praat. Iedereen wil gezien, gehoord en gewaardeerd worden.
Liberating Structures als hulpmiddel
Wil je oefenen met echt kijken zonder oordeel? Probeer dan eens de Liberating Structure Simple Ethnography, waarin je mensen in hun eigen omgeving observeert. Ook heel goed in te zetten om organisatievraagstukken te onderzoeken.
Wil je onderzoeken hoe jouw aannames en oordelen werken? Probeer dan eens What?, So What?, Now What? en ontdek hoe je denken gevormd wordt.
Wil je oefenen met het aangaan van echte gesprekken waarin je de ander helemaal ziet? Probeer dan Heard, Seen, Respected, waarin je de ander vraagt naar een situatie waarin die zich niet gehoord, gezien of gewaardeerd voelde.
Conclusie: uit de bubbel, de wereld in
Laten we onze medemenselijkheid weer vóór ons bubbeldenken zetten. Hoe stap jij uit je bubbel? Wat zie jij aan de randen van jouw systeem? En hoe betrek jij daar anderen?
Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen—deel ze met me in de reacties of stuur me een bericht.
Wil je concreet oefenen met deze vormen van interactie of ontdekken hoe Liberating Structures je hierbij kunnen helpen? Stuur me een bericht, dan denk ik graag met je mee!
Ontketen innovatie en samenwerking
Liberating Structures zijn een verzameling van microstructuren (werkvormen) die het mogelijk maken iedereen binnen groepen te betrekken en activeren. Van introverten tot extraverten en van leiders tot volgers, ongeacht de grootte van de groep.
Bekijk en download alle (33+) Liberating Structures inclusief duidelijke uitleg met visuals. Ervaar zelf hoe simpel en snel deze revolutionaire oplossing voor samenwerking in groepen werkt.
verspreid de innovatie, deel dit artikel…
Liberating Structures e-werkboek
Haal alles uit je conversaties met Liberating Structures. Deze interactiepatronen helpen je om meer innovatie en samenwerking te ontketenen. Beoefening gaat altijd boven bestuderen, dus ga ervoor!Samenwerking die écht werkt – ontdek het nu ook in Zweden!
Hoe Je Succes in de Kleine Dingen Vindt (En Waarom Dat Alles Verandert)
