Rolstoelparkeerplaats

Deze ‘rolstoelparkeerplaats’ kwam ik tegen in een verzorgingshuis. Gecreëerd na herhaaldelijke verzoeken van de facilitaire afdeling richting de fysiotherapie om rolstoelen van hun cliënten, tijdens de therapie, niet voor de brandhaspel te plaatsen. Hoe vaak de facilitaire afdeling hiervoor waarschuwde; Rolstoelen bleven verkeerd geplaatst worden. Dan heb je twee keuzes:

1) Expliciet uitleggen wat de reden is waarom het niet mag of 

2) Het gewenste gedrag stimuleren.

Politie-agent-situatie

De eerste keuze ‘Uitleggen waarom het niet mag’ is natuurlijk goed, maar lang niet zo effectief. De reden waarom het niet mag, verdwijnt na verloop van tijd uit ons hoofd als we geen effect merken van de boodschap. Helemaal als het ook nog eens gaat om een belang voor een ander in plaats van onszelf. Nu is bereikbaarheid van een brandhaspel voor iedereen van belang, maar de kans is nihil dat we er mee te maken krijgen. Blijf je het herhalen waarom iets niet mag dan ontstaat er ook nog eens zo’n politie-agent-situatie. En daarmee wordt het er nou niet echt gezelliger op. Al met al dus niet zo’n goede keuze.

Nudging

De tweede keuze ‘Het gewenste gedrag stimuleren’, oftewel nudging, is heel effectief én aardig. Effectief, want de ander weet wat er van hem verwacht wordt i.p.v. wat er niet mag. Aardig, want je biedt gemak aan de ander. Met het stimuleren van het gewenste gedrag, in dit geval markeren waar de rolstoel wèl mag staan, bied je de ander iets waar hij of zij niet om heeft gevraagd, maar onbewust wel nodig heeft. En daar komt ie weer: daar is de ander jou dankbaar voor. Zo van ‘hé het wordt ons makkelijk gemaakt, wat fijn’. Dat is aardig. 

Maak gewoon Bijzonder

Heb jij ook zo’n situatie waarbij je merkt dat de ander nooit naar jouw argument wil luisteren, waarom iets niet mag? 

Draai het om en maak deze situatie positief bijzonder voor de ander. Vertel wat de ander wel mag (het gewenste gedrag). En beloon het goede gedrag, zodat de ander belang heeft bij dit goede gedrag. Bijvoorbeeld met behulp van gemak of met fun. Het meest bekende voorbeeld is Holle Bolle Gijs in de Efteling, die roept “Papier hier!” om bezoekers te stimuleren afval in zijn buik te gooien. Hij maakt van gewoon afval een bijzonder feestje. En wat dacht je van te vermelden waar mensen wèl hun fietsen kunnen parkeren, in plaats van ‘verboden voor fietsen’. Eén die ik zelf heel vriendelijk vind en vaak als voorbeeld voor nudging gebruik is het alternatieve bordje voor ‘gereserveerd’ op tafels in een restaurant. Hoe mooi is het om je gasten te laten zien tot hoe laat ze wèl aan een tafeltje kunnen blijven, in plaats van niet en gasten met een kat in de zak op zoek te laten gaan naar een ander restaurant? Je wil toch liever dat je gasten aan je bindt en beloont voor hun komst naar jouw restaurant? Al is het maar een half uur voor één drankje: geheid dat ze volgende keer weer terugkomen.